e-Gider Pusulası Taslak Kılavuzu Yayımlandı (23.09.2025)

e-Gider Pusulası Taslak Paketi: Amaç, Kapsam ve İlk Notlar

e-Gider Pusulası, kâğıt gider pusulasının elektronik karşılığıdır; mükellef olmayan kişilerden mal veya hizmet alımlarında, işlemi alıcı tarafın belgelendirdiği bir e-Belge türüdür. GİB tarafından yayımlanan taslak paket ve teknik kılavuz taslağı, veri modeli (XML/XSD), imzalama ve raporlama (e-Arşiv raporu) süreçlerini ortaya koyar; final duyuru ile birlikte yürürlük ve zorunluluk esasları netleşecektir.

Bu yazı, e-Gider Pusulası (e-gider pusulasi) taslağının ne getirdiğini, kimleri etkilediğini ve entegrasyon adımlarını pratik ve teknik yönleriyle özetler.

Amaç: Mükellef olmayan kişilerle yapılan işlemleri dijital ve standart formatta belgelendirmek Durum: Taslak (final kılavuz ve yürürlük tarihi ayrıca duyurulacak) Kapsam: XML/XSD, mali mühür + zaman damgası, e-Arşiv raporu ve iletim

2. e-Gider Pusulası Raporu Veri Formatı

e-Gider Pusulası taslak paketinde; belge verisi (XML), doğrulayıcı şema (XSD) ve örnek senaryolar (satış / iade) birlikte tanımlanır. Aşağıdaki şema ve örnek yapı, uygulamada izleyeceğiniz veri modelinin genel çerçevesini gösterir.

2.1. XSD Gösterimi

Şema; kök belge, zorunlu/opsiyonel alanlar, listeler (satırlar), kod listeleri ve temel tipleri içerir. Aşağıdaki örnek, taslağın mantığını göstermeyi amaçlayan temsilî bir fragmandır (alan adlarını final XSD ile birebir eşleştirmenizi öneririz).

<xs:schema xmlns:xs="http://www.w3.org/2001/XMLSchema" elementFormDefault="qualified">
  <xs:element name="EGiderPusulasi">
    <xs:complexType>
      <xs:sequence>
        <xs:element name="ID" type="xs:string"/>
        <xs:element name="UUID" type="xs:string"/>
        <xs:element name="IssueDate" type="xs:date"/>
        <xs:element name="IssueTime" type="xs:time" minOccurs="0"/>
        <xs:element name="DocumentCurrencyCode" type="xs:string"/>

        <!-- Taraflar -->
        <xs:element name="AccountingSupplierParty" type="PartyType"/>  <!-- Düzenleyen (alıcı) -->
        <xs:element name="AccountingCustomerParty" type="PartyType"/>  <!-- Muhatap (mükellef olmayan kişi/kurum) -->

        <!-- Satırlar -->
        <xs:element name="Line" type="LineType" maxOccurs="unbounded"/>

        <!-- Toplamlar / Vergiler / Kesintiler -->
        <xs:element name="TaxTotal" type="TaxTotalType" minOccurs="0"/>
        <xs:element name="WithholdingTaxTotal" type="TaxTotalType" minOccurs="0"/>

        <!-- İade senaryosu ekleri -->
        <xs:element name="ReturnInfo" type="ReturnInfoType" minOccurs="0"/>
        <xs:element name="AdditionalDocumentReference" type="DocRefType" minOccurs="0" maxOccurs="unbounded"/>

        <!-- İmza -->
        <xs:element name="Signature" type="SignatureType"/>
      </xs:sequence>
    </xs:complexType>
  </xs:element>

  <!-- Örnek karma tipler -->
  <xs:complexType name="PartyType">
    <xs:sequence>
      <xs:element name="PartyName" type="xs:string"/>
      <xs:element name="Identification" type="xs:string"/>   <!-- VKN/TCKN -->
      <xs:element name="Address" type="xs:string" minOccurs="0"/>
    </xs:sequence>
  </xs:complexType>

  <xs:complexType name="LineType">
    <xs:sequence>
      <xs:element name="LineID" type="xs:string"/>
      <xs:element name="ItemName" type="xs:string"/>
      <xs:element name="Quantity" type="xs:decimal"/>
      <xs:element name="Price" type="xs:decimal"/>
      <xs:element name="LineExtensionAmount" type="xs:decimal"/>
      <xs:element name="Tax" type="TaxType" minOccurs="0"/>
    </xs:sequence>
  </xs:complexType>
</xs:schema>

2.2. e-Gider Pusulası Belgesi Elemanları — Genel

Künye

Alan	Açıklama
`ID`	Belge numarası (insan okunur seri/sıra; sistemde tekil olmalı).
`UUID`	Eşsiz belge kimliği (GUID). Sistemler arası izleme için zorunlu.
`IssueDate` / `IssueTime`	Belgenin düzenlendiği tarih/saat (zaman damgası zinciriyle tutarlı).
`DocumentCurrencyCode`	Para birimi (ör. `TRY`).

Taraflar

Alan	Açıklama
`AccountingSupplierParty`	Belgeyi düzenleyen mükellef (çoğu senaryoda alıcı konumunda).
`AccountingCustomerParty`	Muhatap (çoğunlukla mükellef olmayan gerçek kişi; TCKN ve iletişim).
`Address`	Tarafların adres bilgisi (satış/iade senaryosuna göre zorunluluk değişebilir).

Satırlar

Alan	Açıklama
`LineID`	Satır sıra numarası.
`ItemName`	Mal/Hizmet adı.
`Quantity` & `Price`	Miktar ve birim fiyat.
`LineExtensionAmount`	Satır ara toplamı (iskonto/ilave dahil kurallara göre).
`Tax`	KDV ve varsa tevkifat/stopaj bilgileri (oran, matrah, tutar).

Toplamlar & Ekler

Alan	Açıklama
`TaxTotal`	Vergi toplamları (KDV dahil).
`WithholdingTaxTotal`	Varsa stopaj/tevkifat toplamları.
`AdditionalDocumentReference`	İlişkili belge/kanıt (ör. iade fişi, SMS onayı, IADE kodu ekran görüntüsü).
`Signature`	Mali mühür ile imza bloğu (zaman damgası ile birlikte).

Aşağıdaki minimal örnek, satış senaryosu için tipik alanları gösterir. İade senaryosunda ReturnInfo, IADE kodu/SMS kodu gibi ek alanlar da bulunur.

<EGiderPusulasi>
  <ID>GP-2025-000123</ID>
  <UUID>550e8400-e29b-41d4-a716-446655440000</UUID>
  <IssueDate>2025-09-23</IssueDate>
  <IssueTime>14:05:00</IssueTime>
  <DocumentCurrencyCode>TRY</DocumentCurrencyCode>

  <AccountingSupplierParty>
    <PartyName>NES Teknoloji A.Ş.</PartyName>
    <Identification>VKN1234567890</Identification>
    <Address>...</Address>
  </AccountingSupplierParty>

  <AccountingCustomerParty>
    <PartyName>Ad Soyad</PartyName>
    <Identification>TCKN11111111111</Identification>
    <Address>...</Address>
  </AccountingCustomerParty>

  <Line>
    <LineID>1</LineID>
    <ItemName>Hizmet/Mal</ItemName>
    <Quantity>1</Quantity>
    <Price>100.00</Price>
    <LineExtensionAmount>100.00</LineExtensionAmount>
    <Tax>...</Tax>
  </Line>

  <TaxTotal>...</TaxTotal>
  <WithholdingTaxTotal>...</WithholdingTaxTotal>

  <Signature>...</Signature>
</EGiderPusulasi>

3. Elektronik Gider Pusulası Belgesi

e-Gider Pusulası, UBL 2.1 CreditNote dokümanı üstünde CustomizationID=TR1.2.1, ProfileID=GIDERPUSULASI profiliyle taşınır. Senaryo alanı cbc:CreditNoteTypeCode olup SATIS veya IADE değerlerini alır.

3.1. Gider Pusulası Belgesi Elemanları — Detay

Alan	Açıklama
`cbc:UBLVersionID`	2.1
`cbc:CustomizationID`	TR1.2.1
`cbc:ProfileID`	GIDERPUSULASI
`cbc:ID`, `cbc:UUID`	Belge numarası ve tekil GUID
`cbc:IssueDate`, `cbc:IssueTime`	Düzenleme tarih/saat
`cbc:CreditNoteTypeCode`	SATIS veya IADE
`cbc:DocumentCurrencyCode`	Örn. `TRY`
`cac:AdditionalDocumentReference`	Gömülü belge/ek (örn. görüntü şablonu veya kanıt)
`cac:Signature`	Mali mühür imzası (zaman damgası ile)

SATIŞ Senaryosu

Dosya: GiderPusulasiSATIS_TASLAK.xml — Temel satış senaryosu. İlgili alanlarda satır ve toplam bilgilerinin standart e-Gider Pusulası yapısına yerleştirilmesi gerekir.

Alan	Açıklama
`cbc:CreditNoteTypeCode`	Belge tür kodu (SATIS)
`cac:AccountingSupplierParty`	Alıcı bilgileri
`cac:AccountingCustomerParty`	Satıcı bilgileri

<CreditNote>
  <cbc:CreditNoteTypeCode>SATIS</cbc:CreditNoteTypeCode>
  <cac:AccountingSupplierParty>...</cac:AccountingSupplierParty>
  <cac:AccountingCustomerParty>...</cac:AccountingCustomerParty>
  </CreditNote>

IADE Senaryosu — IADE Kodu

Dosya: GiderPusulasıIADE_IADE_KoduYazılması_TASLAK.xml. İade edilen ilk işlem cac:BillingReference/cac:InvoiceDocumentReference ile referanslanır. Müşteri tarafında üretilen IADE Kodu cac:Contact bloğunda taşınır.

Alan	Açıklama
`cbc:CreditNoteTypeCode`	IADE
`cac:BillingReference/cac:InvoiceDocumentReference`	İade edilen ilk işlem; `cbc:ID` ve `cbc:IssueDate` ile bağlanır.
`cac:Contact/cbc:Name`	Sabit metin: IADEKODU
`cac:Contact/cbc:ID`	İade Kodu (müşteriden alınan onay kodu)
`cac:Contact/cbc:Telephone`	İrtibat telefonu (opsiyonel)
`cac:AdditionalDocumentReference`	Gerekirse kanıt/ek belge (opsiyonel)

<cbc:CreditNoteTypeCode>IADE</cbc:CreditNoteTypeCode>
<cac:BillingReference>
  <cac:InvoiceDocumentReference>
    <cbc:ID>GIB2025000000002</cbc:ID>
    <cbc:IssueDate>2025-05-28</cbc:IssueDate>
  </cac:InvoiceDocumentReference>
</cac:BillingReference>

<cac:Contact>  <!-- IADE Kodu -->
  <cbc:Name>IADEKODU</cbc:Name>
  <cbc:ID>123456</cbc:ID>
  <cbc:Telephone>5555555555</cbc:Telephone>
</cac:Contact>

IADE Senaryosu — SMS Kodu

Dosya: GiderPusulasıIADE_SMS_KoduYazılması_TASLAK.xml. İade onayı, müşterinin telefonuna gönderilen SMS Kodu ile doğrulanır; yine cac:Contact bloğunda, cbc:Name=SMS olarak taşınır.

Alan	Açıklama
`cbc:CreditNoteTypeCode`	IADE
`cac:BillingReference/cac:InvoiceDocumentReference`	İade edilen ilk işlem referansı
`cac:Contact/cbc:Name`	Sabit metin: SMS
`cac:Contact/cbc:ID`	SMS Kodu (müşteriye iletilen tek kullanımlık kod)
`cac:Contact/cbc:Telephone`	SMS gönderilen telefon
`cac:AdditionalDocumentReference`	Gerekirse kanıt/ek belge (opsiyonel)

<cbc:CreditNoteTypeCode>IADE</cbc:CreditNoteTypeCode>
<cac:BillingReference>
  <cac:InvoiceDocumentReference>
    <cbc:ID>GIB2025000000002</cbc:ID>
    <cbc:IssueDate>2025-05-28</cbc:IssueDate>
  </cac:InvoiceDocumentReference>
</cac:BillingReference>

<cac:Contact>  <!-- SMS Kodu -->
  <cbc:Name>SMS</cbc:Name>
  <cbc:ID>842913</cbc:ID>
  <cbc:Telephone>5555555555</cbc:Telephone>
</cac:Contact>

3.2. Görüntüleme ve Ekler

e-Gider Pusulası, yalnızca XML veri modeli ile değil, aynı zamanda insan tarafından okunabilir HTML/XSLT görünümleri ile de desteklenmektedir. Böylece mali müşavirler, firmalar ve denetim ekipleri belgeleri tarayıcıda veya entegrasyon ekranlarında kolaylıkla inceleyebilir.

Alan	Açıklama
`xslt:giderPusulasiGörüntü.html`	XML verisinin HTML tabanlı görselleştirilmesi; satır ve toplamların okunabilir formatta sunumu.
`cac:AdditionalDocumentReference`	İlgili ek belgeler (fatura, kimlik doğrulama belgesi, sözleşme vb.) buradan iliştirilir.
`cbc:DocumentType`	Eklenen belgenin türü (örn: IADE Kanıt Belgesi, Sözleşme).
`cbc:Attachment`	Ek dosyanın Base64 veya URI formatında belgede saklanması.

<cac:AdditionalDocumentReference>
  <cbc:ID>EK001</cbc:ID>
  <cbc:DocumentType>IADE Kanıt Belgesi</cbc:DocumentType>
  <cac:Attachment>
    <cbc:EmbeddedDocumentBinaryObject mimeCode="application/pdf">
      JVBERi0xLjQKJ... (Base64 PDF içerik)
    </cbc:EmbeddedDocumentBinaryObject>
  </cac:Attachment>
</cac:AdditionalDocumentReference>

Görselleştirme (HTML/XSLT) ve ekler, belgelerin denetlenebilirlik ve iş akışı yönetimi açısından kritik rol oynar. Özellikle iade senaryolarında eklenen belgeler, uyuşmazlık ve mutabakat süreçlerini kolaylaştırır.

4. e-Gider Pusulası Standardı

e-Gider Pusulası; UBL 2.1 şeması üzerinde TR1.2.1 özelleştirmesi ve GIDERPUSULASI profiliyle üretilen, mali mühür/NES ile XAdES-BES standardında imzalanan bir elektronik belgedir. Üretilen XML doğrulanabilir, insan-okur görünümü (XSLT/HTML) ile görüntülenebilir ve e-Arşiv raporlama akışına konu edilir.

Teknik Çerçeve

UBL 2.1 + TR1.2.1 özelleştirmesi, GIDERPUSULASI profili
Şema uyumu: XSD’de tanımlanan eleman ve türler esas alınır
İmza: Mali mühür/NES + zaman damgası, XAdES-BES
Kod listeleri/kurallar: profil kısıtlarına ve validasyonlara uyum

Belge & Rapor Akışı

Belge üretimi (XML) → İmzalama → İnsan-okur görünüm (XSLT/HTML) → e-Arşiv Raporu
Örnek şema ve senaryolar taslak paketle gelir; final duyuruyla zorunluluklar netleşir
Entegrasyon: özel entegratör/ERP’de sürüm yönetimi ve test doğrulamaları
Değişiklik yönetimi: paket/kılavuz sürüm takibi ve geriye dönük etki analizi

İpucu: Aşağıdaki değerleri doğru set etmek doğrulama için kritiktir: UBLVersionID=2.1, CustomizationID=TR1.2.1, ProfileID=GIDERPUSULASI. İmzalama (mali mühür + zaman damgası) ve namespace kullanımı test ortamında mutlaka doğrulanmalıdır.

5. e-Gider Pusulası Uygulamasına Dahil Olabilecek Mükellefler

Kılavuzun öngördüğü çerçeveye göre, aşağıdaki koşulları sağlayan mükellefler uygulamaya dahil olabilecek kapsamda değerlendirilir.

Kategori	Şart
Sektör & Kayıt	Perakende ticaret faaliyetinde bulunan işletmeler NACE 47… ve e-Fatura uygulamasına dahil kayıtlı olmalıdır.
Finansal Eşikler (2024 hesap dönemi sonu)	Aşağıdaki üç göstergeden en az ikisi sağlanır: Satış / gayrisafi iş hasılatı ≥ 110 milyon TL Bilanço aktif toplamı ≥ 110 milyon TL Öz sermaye / öz kaynak toplamı ≥ 11 milyon TL
Kullanım Yolu	Başkanlıkça yetkilendirilen özel entegratörler aracılığıyla kullanım. (Güncel yetkili liste: ebelge.gib.gov.tr)
Eşiklerin Güncellenmesi	01.01.2026’dan itibaren eşikler her yıl yeniden değerleme oranı kadar artırılır; %5’i aşmayan kesirler dikkate alınmaz.

Kapsam notu: Bu başlık dahil olabilecekleri tanımlar; zorunluluk ve yürürlük tarihleri ayrıca yapılacak resmi duyurularla kesinleşir.

Uygulama ipucu: Entegrasyon planınızı; şema sürümleri, test doğrulamaları ve iç eğitimlerle birlikte ele almanız önerilir.

6. Kullanıcıya Yönelik Önemli Noktalar

e-Gider Pusulası uygulamasına geçişte dikkate alınması gereken başlıca noktalar:

UBL şema versiyonu: Belge UBL 2.1 + TR1.2.1 ve GIDERPUSULASI profili ile üretilmelidir.

Belge senaryoları: Satış, iade ve SMS onaylı iade için örnek XML paketleri resmi duyuruda paylaşılmıştır. Testlerde bu örnekler esas alınmalıdır.

Doğrulama ve görüntüleme: Alıcıya düzenlenen gider pusulaları doğrulanabilir ve insan-okur görüntüye dönüştürülebilir formatta üretilmelidir.

Kapsam ve geçiş takvimi: Belli sektör ve finansal eşiklere tabi mükellefler için uygulama kademe kademe zorunlu hale gelecektir.

7. Kaynaklar

GİB tarafından yayımlanan resmi kılavuz ve örnek paketler:

NES ile GİB Güncellemelerine Ayak Uydurun

NES, GİB tarafından yayınlanan tüm yeni kılavuz ve teknik paketlere anında uyum sağlar. e-Gider Pusulası da dâhil olmak üzere tüm e-Belge süreçlerinizde güvenilir, ölçeklenebilir ve mevzuata uygun çözümler sunar.

Sizi Arayalım NES’i Keşfedin

Bize Yazın

Size Biz Ulaşalım

Ad Soyad

Firma adı (Opsiyonel)

E-Posta

Telefon

Mesajınız

Aydınlatma Metni’ni okudum, onaylıyorum.